Cuda natury w Legnicy. Takie okazy rosną w naszym mieście! Oto pomniki przyrody w Legnicy [ZDJĘCIA]

Pomniki przyrody to obiekty o szczególnej wartości przyrodniczej, naukowej, kulturowej, historycznej lub krajobrazowej. Należą do nich przede wszystkim drzewa, krzewy, ale także źródła, wodospady, skałki, jary, jaskinie czy głazy narzutowej.

Miejski ogrodnik - Henryka Zdziech mówi, że pierwszymi obiektami objętymi ochroną w formie pomników przyrody nieożywionej (w 1967 r. i w 1990 r.) są właśnie głazy narzutowe znajdujące się w Lasku Złotoryjskim.

Pomnikiem przyrody może zostać zarówno pojedyncze drzewo, jak i skupisko kilku drzew. Obecnie ochroną objęte są 54 obiekty przyrodnicze w Legnicy, na które składa się ponad 200 sztuk drzew, chociaż, jak przyznaje Henryka Zdziech, przed huraganem, który nawiedził Legnicę w lipcu 2009 roku, pomnikowych drzew było ponad 450.

Do największych pomników przyrody zaliczamy imponujące platany klonolistne, które możemy zaobserwować na posesji Urzędu Miasta (od strony ul. Witelona) - jeden z nich ma obwód pnia 587 cm, co czyni go najokazalszym pomnikiem ożywionym w mieście, rosnące w parku jako solitery miłorząb japoński i katalpa z malowniczą, szeroką koroną, o dużych sercowatych liściach, o zachwycających, wonnych kwiatach podobnych do storczyków, której ekstrawagancji dodają długie strąki, utrzymujące się na gałęziach nawet zimą. Wyjątkowe okazy. Niezwykle cennymi pomnikami są drzewa owocowe - grusza pospolita, rosnąca na terenie Lasku Złotoryjskiego oraz orzech czarny zlokalizowany na terenie dawnego szpitala przy ul. Chojnowskiej. Możemy tam też zaobserwować wyjątkowe okazy platana klonolistnego i jesiona. Interesującą kolekcję pomników przyrody możemy spotkać w okolicach Bramy Głogowskiej i Zamku Piastowskiego, rosną tam rzadkie okazy np. sofora japońska, skrzydłorzech kaukaski czy kłęk kanadyjski. W pobliżu tego miejsca, przed hotelem Qubus natkniemy się na kolejne pomniki przyrody, trzy platany klonolistne.

Ale pomniki przyrody spotkamy nie tylko w przestrzeni publicznej. Wiele starych, cennych drzew rośnie na terenach prywatnych. To ważne, żeby chronić cenny starodrzew, który jest przecież świadectwem naszej kultury, historią miejsca, a także powodem do dumy.

Ciekawe, rzadkie okazy dendrologiczne spełniające kryteria objęcia ochroną prawną w formie pomnika przyrody mogą być zgłaszane do Gminy.

Skąd jednak mamy wiedzieć, czy na naszej nieruchomości rośnie drzewo, które zasługuje na objęcie ochrona prawną? Henryka Zdziech odpowiada:

Zachęcam gorąco do wyszukiwania obiektów godnych ochrony i podejmowania działań na rzecz sprawnego tworzenia wielu nowych pomników. Wskazane jest tworzenie pomników z drzew pięknych i okazałych, a niekoniecznie najstarszych i najgrubszych. Dzięki temu wzrośnie szansa, że chronione okazy będą żyły jeszcze długo i zdrowo. Ochroną warto obejmować zwłaszcza zgrupowania cennych, dorodnych drzew, jak aleje lub zadrzewienia starych cmentarzy.

Pomniki przyrody to nie tylko duże i stare drzewa, ale przede wszystkim takie, które wyróżniają się spośród innych wyjątkowymi walorami i należą przy tym do rzadkości na danym terenie. Mając takie drzewo na nieruchomości, można zgłosić to do Urzędu Miasta, a dendrolodzy sprawdzą, wykonają ekspertyzę i podejmą decyzję o dalszym procedowaniu.

Z czym wiąże się objęcie obiektu przyrodniczego ochroną w formie pomnika przyrody? Jak mówi Henryka Zdziech bardzo ważna jest ochrona takich drzew. Pomniki przyrody są stale monitorowane, kontrolowany jest ich stan techniczny i biologiczny, dokonywane są pomiary oraz zlecane prace arborystyczne w tym cięcia weteranizujące (postarzające), które dotyczą sędziwych drzew.

Status pomnika przyrody może zostać zdjęty z drzew w złym stanie biologicznym lub technicznym, stwarzających zagrożenie bezpieczeństwa życia lub mienia. To jednak nie oznacza, że taki obiekt powinien zostać usunięty. Wśród ogromnej ilości drzew w Parku Miejskim w Legnicy, które zostały usunięte na skutek zniszczeń po kataklizmie z lipca 2009 r., był okazały dąb czerwony Quercus rubra o obwodzie pnia 386 cm, wys. 28 m zlokalizowany w al. Orła Białego, który został świadomie pozostawiony jako obiekt monitoringu postępującego obumierania i dalszej destrukcji biologicznej. Zgodnie z przyjętą doktryną konserwatorską w obiektach historycznych pozostawia się odziomkowe części zniszczonego, wyjątkowo okazałego i znaczącego drzewa jako tzw. „świadka historii”. Ogromny odziomek poświadcza wiek utraconego drzewostanu i jest śladem po pierwotnej kompozycji.

Nasz "świadek" to jedno z ciągu drzew w czteroszpalerowej alei lipowo-dębowej autorstwa Eduarda Petzolda - wybitnego projektanta, architekta krajobrazu, który w latach 60-tych XIX w. dał podwaliny krajobrazowej kompozycji legnickiego parku. Nie tylko dąb czerwony posiada status „świadka historii”, spacerując po parku z pewnością znajdziemy inne obiekty.

Możemy natknąć się na leżącą kłodę starodrzewu, która została zabezpieczona i pozostawiona w miejscu wycięcia, gdzie toczy się jej „drugie życie”. Natura już wykorzystuje drewno, może stać się ono mikrośrodowiskiem życia i miejscem schronienia się lub gniazdowania ogromnej liczby gatunków organizmów żywych (zwierząt, roślin i grzybów).

Do tej pory wielu ludzi twierdziło, że martwe drzewo w parku to niepotrzebna nikomu wylęgarnia szkodliwych owadów i grzybów. Opinie te zmieniły się diametralnie dzięki pracy ekologów i entomologów. Dzisiaj coraz więcej osób jest świadomych, że martwe drzewo, które ulega stopniowemu rozkładowi, to ważny element ekosystemu, zwiększający jego naturalną biologiczną odporność i warunkujący utrzymanie równowagi w przyrodzie.

W tym roku do objęcia ochroną prawną w formie pomnika przyrody wytypowano kolejne trzy drzewa, w tym jedno zlokalizowane na prywatnej posesji. Wytypowano ok. 200-letnie: miłorząb japoński (Ginko biloba), dąb szypułkowy (Quercus rubra) oraz nieco młodszy żywotnik olbrzymi (Thuja plicata)

Zdjęcia najciekawszych pomników przyrody w Legnicy przedstawiamy w galerii. Pod każdym zdjęciem podpis: