Dolina Pereł Kwisy. Dwa zamki, stare sztolnie i dwa malownicze jeziora na wyciągnięcie ręki

Adolf von Bissing był inicjatorem budowy szlaku wędrownego w hołdzie swoim przyjaciołom, ale i największej miłości, którą w jego życiu była Maria Gotti. Baron zadedykował jej skałę - centralny punkt szlaku - na której wyryto datę otwarcia parku spacerowego. Inskrypcje MARIEN FELS zostały wykute rękoma Adolfa. Szlak został udostępniony 17 września 1832 roku. Wtedy też Maria po raz pierwszy pojawiła się w tym miejscu, a czekał na nią wiwatujący tłum. Przez kolejne lata starano się zrobić wiele, żeby uatrakcyjnić to miejsce. To między innymi dlatego powstała grota Erwina, ale i Plac Królewski oraz punkt widokowy na Orlich Skałach. Adolf von Bissing zmarł w 1880 roku, ale jego synowie oraz wnukowie kontynuowali dzieło barona. To również dzięki nim to miejsce przetrwało do dziś w tak dobrze zachowanej formie.

Warto tu odwiedzić:

• "Königs Platz"
• "Marien Platz"
• Grotę Erwina
• Punkt widokowy "Orle Skały"

Dziś wiemy, że w Kwisie żyły skójki perłorodne i wzmiankowano o nich już 1595 roku. Wówczas Rudolf II Habsburg wydał zezwolenie, dzięki któremu bez przeszkód można było wyławiać skarby z wody. Perły przez lata wysyłano na saski dwór, a pozostałą część sprzedawano w Niemczech oraz Czechach. Największa popularnością cieszyły się jednak w Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Szlifiernia, która istniała tutaj "w złotych czasach" została przekształcona w romantyczną gospodę jeszcze za panowania Niemców. Powód był prozaiczny. Po prostu w którymś momencie zabrakło w wodach skójek. Do ich zaniku przyczynili się rabusie, którzy mimo zakazów wydanych przez Augusta II Mocnego, plądrowali rzeki w poszukiwaniu małż. Swoją cegiełkę dołożyli też okoliczni chłopi. Ci z kolei dokarmiali skorupiakami trzodę chlewną. Ostatnie wzmianki o czynnych stanowiskach perłoródki pochodzą z 1894 roku.

Dolinom - dla ochrony
Falom - dla przekory
Wszystkim - na pożytek

Spacer w Dolinie Pereł obfituje w rożne atrakcje turystyczne, w tym Zaporę Leśniańską, która powstała na początku XX wieku. Jej budowę rozpoczęto dokładnie 5 października 1901 roku po wielkiej powodzi, do której doszło w 1897 roku. Ogromny obiekt powstał wg projektu Otto Inzego, a do jego stworzenia użyto m.in. ponad 30 ton dynamitu, 20 tyś. m³ piasku, a także 460 ton stali. Robotnicy pracowali przez niemal cztery lata. Uroczystego otwarcia dokonano w lipcu 1905 roku. Wtedy zdecydowano o budowie elektrowni wodnej, która istnieje w tym miejscu i działa do dziś. Jest to zarazem najstarsza zawodowa elektrownia wodna w Polce o wysokości 45 metrów.

Dzięki najstarszej zaporze w Polsce powstało Jezioro Leśniańskie, które gwarantuje malownicze widoki, odpoczynek latem, ale i widok na jeden z najstarszych zamków Dolnego Śląska. Polski Hogwart to miejsce niezwykłe, które co roku odwiedzają tysiące turystów, a artyści czerpią z niego inspiracje. To tutaj kręcono polską wersję Wiedźmina i co roku odbywa się tutaj, co najmniej kilkanaście dużych wydarzeń. Do wspólnego uczestnictwa zaprasza festiwal „Zbrodnia i Zamek”, przyciągający miłośników kryminałów, „Dni Rzemiosła” propagujące kulturę słowiańską, „Husycka Zawierucha”, która pozwala posmakować średniowiecza, a także „Twierdza Smaków”, umożliwiająca poznanie rozmaitych kuchni.

Zamek powstał w 1241–1247 z inicjatywy Wacława I Przemyślidy, czeskiego króla. W1319 roku władał nim Henryk I jaworski, a po nim Bolko II Mały. Jego ostatnim właścicielem był Ernst Gütschow, który kupił zjawiskowy obiekt za 1,5 miliona marek. Zdecydował też o jego przebudowie i urządzeniu zwierzyńca. Gütschow mieszkał w nim niemal do końca II wojny światowej. Po 1945 roku zamek padał ofiarą złodziejaszków, alei Sowietów, którzy wywozili z niego zabytkowe meble. Dziś właścicielem obiektu jest firma AMW REWITA Sp. z o.o., która wchodzi w skład Agencji Mienia Wojskowego.

Ten zbiornik zaporowy na Kwisie powstał kilkanaście lat po skończeniu budowy zapory na Jeziorze Leśniańskim. Budowę zapory o wysokości 36 metrów i pojemności 12,4 mln m³ rozpoczęto w 1918 roku, a skończono w 1924 roku. W tym samym czasie trwały intensywne prace nad projektem elektrowni, która została oddana do użytku w tym samym czasie. Architektem przedsięwzięcia był Curt Bachmann. Zbiornik do dziś wykorzystywany jest do produkcji energii elektrycznej. Przy jego budowie pracowało ponad 300 robotników. Tama jest niemal 10 metrów niższa niż jej starsza siostra.

Przed wejściem na zaporę, po lewej stronie od ośrodka wypoczynkowego, mieści się zabytkowa szubienica, wybudowana z granitu. Egzekucje wykonywano w tym miejscu wielokrotnie od 1707 roku, o czym świadczą kości znalezione nieopodal podestu. Najbardziej kontrowersyjny, ale tylko z perspektywy dzisiejszych czasów był jednak pomysł hrabiego Edgarda Otto von Uechtritza, jednego z właścicieli Czochy. Zlecił ekshumację ciał powieszonych i umieścił je w zajeździe w Złotnikach Lubańskich. Mieszkańcy i turyści mogli je oglądać, a lokalna "atrakcja" przyciągała rzesze gapiów.

Do Leśnej można dojechać ze Świeradowa Zdroju oraz z Lubania Śląskiego. Droga z izerskiego kurortu zajmie nam niecałą godzinę. Odległość to nieco ponad 50 km.

Złotniki Lubańskie i Złoty Potok to nazwy, które wprost nawiązują do tradycji tego regionu. Kilkanaście wieków temu szukano i pozyskiwano stąd samorodki oraz ziarna metalu. Gorączka złota rozpoczęła się w 1677 roku i trwała niecałe trzydzieści lat. Musiały być jednak niezwykle intensywne, bo nazwy wielu miejscowości i atrakcji turystycznych są z nimi związane. Ciekawostką może by też fakt, że na Złotnickiej Czubie, w latach wpływów Związku Radzieckiego, żołnierze dokonywali odwiertów w poszukiwaniu złóż uranu.

U podnóża Leśnej Góry do dziś możemy zobaczyć kilka wejść do sztolni, wykutych przez jeńców radzieckich i więźniów obozów koncentracyjnych z filii Gross-Rosen w czasie trwania II wojny światowej. Tunele w skałach zaczęto drążyć, bo planowano przenieść tu pobliską fabrykę zbrojeniową Luftfahrwerk, gdzie produkowano, m.in. silniki samolotowe i części do rakiet V-1. Przy drodze z Leśnej do Świecia znajduje się 6 sztolni. Niektóre są otwarte, a inne zabezpieczone kratą. Wszystkie miały prowadzić do jednego punktu, w którym znajdowałyby się hale produkcyjne. Projektu, który kosztował życie więźniów obozowych, nigdy nie ukończono.

Wejście do sztolni znajduje się od ulicy po drodze z Leśnej na Świecie. Większość jest łatwych do znalezienia, ale nie wszystkie są opisane.

Ruiny Zamku Miecz, który znajduje się na gnejsowym wzgórzu niszczały do 2012 roku, kiedy obiekt trafił w prywatne ręce i przeszedł gruntowną metamorfozę. W 2019 roku zrekonstruowano mury obronne, a średniowieczny zabytek został oddany do użytku zwiedzających. Bilet wstępu kosztuje 10 zł i umożliwia wejście do środka, za drewnianą bramę, która zaprasza do czasów Bernarda świdnickiego, pierwszego właściciela zamku. Warownia powstała najprawdopodobniej w XIV wieku, a w XIX strawił ją pożar i nigdy nie zdecydowano o jej odbudowie. Po wojnie stała się własnością PGR-u i przez lata popadała w niełaskę. Dziś zamek na bazaltowej skale odzyskuje dawny blask.

Jak na zdjęciach wygląda wycieczka po okolicach wokół Leśnej? Zobaczcie.