Motyl w domu – co zrobić, gdy spotkamy go zimą? Sprawdź, jak uratować motyla, żeby przetrwał do wiosny

Motyle mają mnóstwo gatunków i wiele z nich można spotkać w ogrodach. Wprawdzie są wśród nich i takie, które uznajemy za szkodniki, ale większość motyli cieszy naszą sympatią. To rzeczywiście piękne owady, które żywią się głównie nektarem kwiatów, choć ich gąsienice częściej zjadają liście roślin. Są jednak ważnym elementem ekosystemu ogrodu. O ile latem motyle w ogrodzie radzą sobie dobrze, to znacznie gorszą sytuacją jest ta, kiedy znajdujemy motyla zimą w domu lub mieszkaniu. Często taki biedak próbuje rozpaczliwie wydostać się za okno, gdzie panuje zimno. Co zrobić, by motyl przetrwał zimę? Podpowiadamy.

Motyle żyją kilka miesięcy, a nawet dłużej. Niektóre ze spotykanych w Polsce odlatują na zimę na południe (np. rusałka admirał), inne zimują jako gąsienice lub poczwarki ukryte np. w korze drzew czy różnych zakamarkach. Te rzadko w ogóle zauważamy. Jest jednak kilka gatunków, które zimują w dorosłej postaci (imago), czyli motyla, jakiego znamy. Należy do nich przede wszystkim:

• rusałka pawik (pawie oczko),
• rusałka pokrzywnik,
• rusałka ceik,
• rusałka drzewoszek i wierzbownik,
• latolistek cytrynek.

Na zimę wyszukują sobie one zacisznych, chłodnych miejsc. Zimują w dziuplach, różnych szczelinach, ale też na strychach, altankach itp. Bywa, że szukają schronienia również w domach i mieszkaniach.

Trzeba wiedzieć, że na zimę te motyle zapadają w rodzaj hibernacji. Ich procesy życiowe zwalniają, a w organizmach wytwarza się glikol, który chroni je przed zamarznięciem. Kiedy taki motyl przycupnie w jakimś kąciku i „zaśnie” ze złożonymi skrzydłami, jest trudny do zauważenia. Jednak motyle w domach często wybudzają się zimą i zaczynają uderzać w okno, usiłując wydostać się przez nie. Ich zimowaniu w ogóle nie sprzyja wysoka temperatura, jaka panuje we wnętrzach, a pod koniec zimy wydłużający się dzień i przyświecające słońce, dezorientują je jeszcze bardziej.

Kiedy zauważymy takiego wybudzonego motyla (albo nawet śpiącego w cieple) ostrożnie go złapmy. Przyda się np. plastikowy kubeczek, którym nakryjemy owada. Od dołu wsuńmy tekturkę, kartkę papieru itp. Nie łapmy motyli do rąk! Schwytanego motyla wynieśmy w zimne i spokojne miejsce. Może to być strych, piwnica, szopa, ogrodowa altana itp. Tylko pamiętajmy, że wiosną będzie musiał opuścić kryjówkę.

Dorosłe motyle żywią się m.in. nektarem kwiatów, ale też sokami roślin (np. spływającymi z drzew), a nawet owocami (szczególnie lekko gnijącymi, z których spijają sok). Ich menu obejmuje też kilka innych pokarmów, jednak zimą, w okresie hibernacji nie jedzą, tylko korzystają z zapasów zgromadzonych w ciele jesienią. Znalezionych w domu motyli nie trzeba karmić, choć można je „poczęstować” wodą z miodem. Nalejmy jej niewielką ilość do małej płaskiej łyżeczki i połóżmy w pobliżu owada. Jeśli będzie chciał się posilić, rozwinie długą rurkę, za pomocą której pobierze pokarm. Ale nie jest to konieczne – najważniejsze jest przeniesienie go do zimnego schronienia, które zapewni warunki odpowiednie do hibernacji (to stan „oszczędzania energii").

O motyle warto zadbać nie tylko zimą. Te, które zimują u nas, wyfruną już w marcu-kwietniu, by odbyć ruję i rozmnożyć się. Zadbajmy o to, żeby od wczesnej wiosny w ogrodzie kwitły kwiaty. Posadźmy np. wrzośce krwiste, krokusy, pierwiosnki, miodunki. Motyle skorzystają także z soków drzew, takich jak wierzby czy brzozy. Oczywiście latem będą się żywić nektarem różnych naszych kwiatów, a budleję odwiedzą wręcz tłumnie, podobnie jak kwitnący bluszcz.

O pokarm motyli warto zadbać jesienią, kiedy gromadzą zapasy energii na zimę. Poza nektarem kwiatów chętnie pożywią się owocami, najlepiej mocno dojrzałymi lub nawet lekko gnijącymi (spijają wyciekający z nich sok).
Ale jest jeszcze jedna roślina niezwykle ważna w życiu rusałek. To pokrzywa! Właśnie na niej chętnie składają jaja, a jej liście służą jako pokarm gąsienicom. Warto spojrzeć inaczej na ten „chwast”, który jest jedną z najbardziej pożytecznych roślin w ogrodzie. Jeśli nie musimy, nie walczmy z pokrzywami w ogrodzie, pozostawmy je w jakimś zakątku.
Oczywiście uważajmy też na opryski chemiczne i środki ochrony roślin, zabójcze dla owadów.

Istnieją przesądy, związane z motylem w domu – ma on przynosić szczęście i radość, a także symbolizować przemianę. Jest uważany za pozytywny znak. Wyjątek zrobiono tylko dla rusałki żałobnika. Tego motyla uważano za zły znak, szczególnie jeśli zimował w domu (ten gatunek również należy do zimujących w Polsce). Prawdopodobnie to przekonanie (oraz nazwa) wzięło się od pięknego, ale niemal czarnego ubarwienia tego motyla. Oczywiście motyle w domu nie mają nic wspólnego z żadnymi wróżbami. Gdy jest ciepło wlatują do domów przypadkiem, natomiast jesienią – szukają schronienia.