Piękny Staniszów na Dolnym Śląsku. Dawniej słynął z likieru ziołowego. Teraz to punkt wypadowy na górę Witoszę i na kawę w pałacu

Likier prawdziwy staniszowski gorzki (Echt Stonsdorfer Bitter) robił furorę w Europie przed II wojną światową. Trunek o ziołowym, nieco gorzkim smaku zdobywał liczne medale na targach. W XIX wieku trafił na cesarski stół, a jego wytwórca otrzymał tytuł "Dostawcy dworu cesarskiego". Każdy turysta, który przyjeżdżał w Karkonosze, wyjeżdżał z pamiątkową butelką Echt Stonsdorfer Bitter. Wraz ze wzrostem zamówień i rozbudową lokalnej wytwórni, rosła popularność Staniszowa (Stonsdorf).

Likier powstał dzięki karkonoskim ziołom i laborantom, którzy od wieków zbierali górskie byliny i sporządzali z nich aromatyczne, lecznicze nalewki. Te napoje zainspirowały gorzelnika i piwowara Christiana Gottlieba Kornera, który w Paryżu zasłyną z wytwarzania likierów. W Karkonosze ściągnął go w 1801 roku Henryk XXXVIII von Reuss.

Christian Korner pracował w pałacowym browarze w Staniszowie. Tu zaczął eksperymentować z wysokoprocentowymi alkoholami, doprawiając je ziołami oraz owocami leśnego runa. Po blisko 10 latach mógł zaprezentować likier ziołowy własnego pomysłu.
32 - procentowy trunek bazował m.in. na mieszance górskich ziół oraz soku z leśnych jagód. Szybko zaczął podbijać światowe rynki. Stał się wizytówką regionu.

Wkrótce ruszyła masowa produkcja trunku Echt Stonsdorfer Likör. Nazwa wskazywała od razu miejsce produkcji, bowiem Stonsdorf to ówczesna nazwa Staniszowa. Likier, dzięki swoim walorom smakowym, wyparł z rynku podobne trunki. Wytwórnia W W. Koerner (syn Ch.G.Koernera) i spółka działała w XIX wieku pełną parą. Jeden z jej budynków wybudowano w Jeleniej Górze. Produkowano tu około 10 tysięcy litrów dziennie likieru. W 1900 roku zakład odkupił Otto Sabrin. Utrzymał nazwę i recepturę likieru staniszowskiego. Powiekszył asortyment o małe butelki, w sam raz na prezent z Karkonoszy. Zainwestował w reklamę likieru.

W naszym regionie Echt Stonsdorfer Bitter produkowany był do roku 1945. Po wojnie właściciele gorzelni – bracia Otton i Herbert Stabrin wyjechali do Niemiec. Zabrali ze sobą recepturę likieru i uruchomili produkcję w nowej fabryce w miejscowości Harksheide. Jednak zioła karkonoskie zastąpiono alpejskimi.

Oryginalny trunek można kupić w wielu sklepach w Europie, a ostatnio także w Polsce. Pół litra kosztuje około 57 złotych. Butelka z likierem staniszowskim od razu rzuca się w oczy. Bowiem niezmienna pozostała nazwa i etykieta, na której widnieje gmach drugiej fabryki, a w tle jest panorama Karkonoszy.

Do tradycji Echt Stonsdorfer Bitter, nawiązał kilka lat temu chemik i przewodnik sudecki Tomasz Łuszpiński, który opracował recepturę Likieru Karkonoskiego. Bazą są zioła karkonoskie. Likier pojawił się na rynku w roku 2012 i szybko trafił na listę Produktów Tradycyjnych Dolnego Śląska, prowadzoną przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Do Staniszowa jedzie się z Jeleniej Góry około 17 minut. Można tu także dojść na piechotę (ok. 8 km). Wprawdzie browaru już nie ma, ale to nadal ciekawe miejsce na wycieczki. Co zwiedzać?

• Górę Witosza (484 m n.p.m.)
  Miejsce popularne było już przed ponad dwustu laty. Nazywano je „karkonoskim Brockenem”, ponieważ z tutejszego tarasu widokowego można było obserwować rzadkie zjawisko optyczne. W XVIII wieku jedna z jaskiń pod Witosza zamieszkiwał pustelnik Hans Rischmann. Był on lokalnym prorokiem, a przepowiednie, które głosił, przyciągały wielu ciekawskich. Na górę wchodzi się po kamiennych schodach, przeciskając się przed przesmyki. Sporym zainteresowaniem cieszą się także tutejsze jaskinie szczelinowe – Ucho Igielne, Pustelnia oraz Skalna Komora.

• Zamek księcia Henryka
  Ze Staniszowa można łatwo dojść do góry Grodna (504 m n.p.m.) i zwiedzić górujący nad otoczeniem zamek Henryka. Budowla powstała w pierwszej połowie XIX wieku, jako zameczek myśliwski w postaci romantycznych ruin. Inicjatorem budowy był książę Heinrich LXII von Reuss i to właśnie od imienia właściciela nazwę wzięła współczesna atrakcja. Zamek udostępnił do zwiedzania mieszkaniec Jeleniej Góry.

• Pałac Staniszów
  Rezydencja powstała w XVIII wieku z inicjatywy wywodzącego się z Saksonii, hrabiowskiego rodu von Reuss, do którego należały również okoliczne majątki ziemskie, i stanowiła ich główną siedzibę. Pałac otacza piękny park krajobrazowy, o powierzchni niemal 200 hektarów, ozdobiony sztucznymi ruinami zamku, sztuczną grotą, pustelnią i wiszącymi skałami.

  Gościła tu między innymi Izabela Czartoryska, która w XIX wieku odwiedziła Staniszów przy okazji swej podróży do Cieplic. Znana z zamiłowania do literatury arystokratka, po wizycie w niezwykły sposób wypowiadała się o posiadłości, podkreślając bogactwo przyrody i magiczną atmosferę panującą w tym miejscu.

  Obecnie w pałacu jest luksusowy hotel z restauracją i SPA, prowadzony przez Wacława Dzidę i Agatę Rome-Dzida.

• Pałac na Wodzie
  Dolny pałac, hrabiowski, wzniesiony w 1787 roku. Do niedawna był tu hotel i restauracja. Teraz są zamknięte.

• Zalew Sosnówka
  Łatwa trasa prowadzi ze Staniszowa do Sosnówki. W tej wsi możecie odpocząć nad zalewem, wypić kawę w restauracji luksusowego hotelu ze spa - Lake Hill. Jest tu także basen, ośrodek fitness i bar.

• Termy Karkonosze
  W Staniszowie powstaje kompleks wypoczynkowy z basenami. Reklamuje się, jako najbardziej rozbudowana strefa basenowa w Polsce z wodami termalnymi. Z basenów można będzie korzystać przez cały rok. Ma ich być osiemnaście o różnej wielkości i głębokości. Na terenie kompleksu ma być również staw.

Jak dojechać do Staniszowa zobacz tutaj

Gdzie jeszcze pojechać na wycieczkę na Dolnym Śląsku, zobacz tutaj