Zgorzelec i Görlitz nie tylko na weekend. Historycznie to jedno miasto podzielone Nysą Łużycką. Co warto tu zobaczyć i gdzie zjeść? Zobacz

Leżące na historycznym szlaku Via Regia Goerlitz położone jest w Saksonii i jest jednym z najmniej zniszczonych miast w wyniku działań wojennych w latach 1939-1945. Tu na każdym kroku spotykamy się z przeszłością, którą widać w architektonicznych detalach i zabytkowych budowlach z okresu renesansu, baroku i klasycyzmu.

Pierwsza wzmianka o Goerlitz pochodzi z 1071 roku i oznacza osadę, która powstała w wypalonym miejscu. Prawa miejskie przyznano saksońskiemu miastu prawdopodobnie w 1215 roku. Przez krótki okres znalazło się we władaniu śląskiego Piasta Henryka I Jaworskiego, po czym przeszło w ręce Czech. W 1377 roku utworzono, z inicjatywy króla czeskiego i cesarza rzymskiego, oddzielne księstwo, a prawie 100 lat później zarządzał nim król węgierski. Do maja 1945 roku było to jedno niemieckie miasto. 6 lipca 1950 roku w Zgorzelcu podpisano pierwszy układ pomiędzy Polską a NRD o granicy na Odrze i Nysie Łużyckiej. Wówczas dwie części Goerlitz zostały na stałe rozdzielone.

Most Staromiejski z początku XX wieku był monumentalny. Podobne konstrukcje powstawały na całym Dolnym Śląsku, a część z nich zachowała się, np. we Wrocławiu. Losy zgorzeleckiej budowli na rzece są niezwykle ciekawe. Pierwszy raz uszkodziła ją powódź w 1432 roku. W kilkadziesiąt lat później powstaje konstrukcja, którą trawi wielki pożar w 1525 roku. Kolejny, kamienny most, projektu Hansa Seibotha zostaje otwarty w 1547 roku, ale w 1622 roku w wyniku zawalenia przęsła środkowego śmierć ponosi osiem osób. W 1641 roku most ponownie się pali, tak samo jak w 1813 roku. W 1897 roku most niszczy powódź. Kolejna konstrukcja ma być silniejsza niż jakakolwiek wcześniej, stalowo-kamienna z pięknymi zdobieniami. Budowa trwa przez cały rok, a w 1907 następuje jego oficjalne otwarcie. Służy ludności do 7 maja 1945 roku, kiedy w wyniku działań wojennych zostaje wysadzony przez Niemców.

Most Staromiejski został na nowo odbudowany dopiero w 2003 roku jako ostatni z trzech remontowanych konstrukcji. Otwarcie go w 2004 roku i zniesienie granic pozwoliło na swobodny ruch turystyczny i przejście z ulicy Daszyńskiego i Wrocławskiej do starego miasta w Goerliz.

Kładki na Nysie Łużyckiej znajdowały się przy ulicach: Nadbrzeżnej, przy Bulwarze Greckim i niedaleko zabytkowego wiaduktu kolejowego, wykonanego z granitu. Pozwalały, podobnie jak mosty, na przemieszczanie się pomiędzy rożnymi częściami niegdyś jednego miasta. Wszystkie zostały zniszczone w czasie II wojny światowej i nie zdecydowano się odbudować żadnej z nich. Ich pozostałości można oglądać do dziś.

Zgorzelec był dla Goerlitz swoistym zapleczem i dopiero w końcówce XIX wieku i na początku XX wieku powstały tu miejsca, w których można było napić się kawy lub pospacerować. Przedmieście Nyskie jako najstarsza część współczesnego Zgorzelca przez lata funkcjonowało jako dom dla robotników, obsługi młyna oraz tych, którzy zajmowali się wyprawianiem skór. Powstawały pojedyncze budowle dla zamożnych już wcześniej, ale było ich w Zgorzelcu niewiele. Jedną z pozostałych jest pałacyk przy dzisiejszej ulicy Francuskiej 39, który powstał w 1730 roku, a druga Miejski Dom Kultury.

Górnołużycka Hala Chwały lub Górnołużycka Hala Pamięci powstała na cześć cesarzy: Wilhelma I i Fryderyka III w latach 1898-1902. Uroczyste otwarcie miało miejsce 28 listopada. Przed wojną mieściło się tu muzeum, a wewnątrz holu znajdowało się wiele zabytkowych rzeźb, które zostały rozkradzione. W 1948 roku w tym miejscu zaczął działać Powiatowy Dom Kultury, który później został przekształcony w Miejski Dom Kultury. W 1950 roku nastąpiło uroczyste podpisanie "układu zgorzeleckiego" przez Józefa Cyrankiewicza i Otto Grotewohla.

Sam budynek został zaprojektowany przez Hugo Behra i łączy w sobie elementy neobaroku i neoklasycyzmu. Ze wszystkich stron otacza go zabytkowy park, który kilka lat temu przeszedł odbudowę. W parku zainstalowano pomost, a dzieciom wybudowano port Bolka i Lolka.

Budowla znajduje się przy ulicy Parkowej 1, skąd niedaleko do odnowionego parku nadnyskiego, gdzie znajdują się ławeczki i wiaty do wiosennego wypoczynku. Z Wrocławia autostrada to niecałe 2 h drogi.

Tu zabytki zapierają dech w piersiach i jest ich blisko 4000, a każde odremontowane. Na pierwszy plan wysuwa się kościół farny p.w. św. Piotra i Pawła, który jest umiejscowiony na wzniesieniu, skąd roztacza się panorama na Zgorzelec.

Kościół powstał w miejscu romańskiej bazyliki, której początek istnienia datuje się na 1230 rok. Przebudowę rozpoczęto w latach 1423–1475, a w 1515 roku powstał dach kościoła. To obecnie największy późnogotycki obiekt sakralny w Saksonii, gdzie znajdowały się słynne organy Caspariniego.

Zabytkowe kamieniczki, w tym Apteka Ratuszowa czy Frenzelhof, obecnie pełniący funkcję hotelu, a także wyjątkowy Łuk Szeptów tworzą przestrzeń z innej epoki. Znajduje się tu także Muzeum Śląskie, fontanna Neptuna i kilkanaście kawiarenek oraz restauracji, gdzie wiosną i latem można przysiąść, popijając kawę i zajadając się lokalnymi przysmakami. Nic dziwnego, że saksońskie miasteczko stało się inspiracją dla wielu reżyserów i zyskało miano Görliwood. To tu powstały sceny do takich filmów jak:

• W 80 dni dookoła świata
• Złodziejka książek
• Bękarty wojny
• Uczeń Czarnoksiężnika
• Młody Karol Marks
• Kapitan
• Lektor
• Wolfsland
• czy wreszcie The Grand Budapest Hotel

Zdjęcia od ostatniego filmu kręcono w Goerlitz oraz w studiu filmowym w Poczdamie. Aktorzy często stołowali się po polskiej stronie, zachwycając się naszą kuchnią i cenami za posiłek.

A jeśli mowa o jedzeniu, to przygotowaliśmy zestawienie 10 polskich restauracji, które zostały najwyżej ocenione w serwisie Tripadvisor i Google. Większość z nich znajduje się na Przedmieściu Nyskim:

• Zagroda Kołodzieja
• Restauracja Magnolia
• Restauracja Miód Maliny
• Restauracja Rustica
• Restauracja Sushi "Suszarnia"
• Restauracja Villatoro
• Ristorante & Pizzeria Espresso
• Restauracja PRZY JAKUBIE
• Piwnica Staromiejska
• Restauracja Deliszys

Jak wygląda Zgorzelec i Goeriltz w obiektywie? Co zobaczyć w weekend? Zapraszamy do galerii ze zdjęciami.